خلع ید دعوایی است که مالک مال در مورد مال غیر منقول خود مغازه، زمین، خانه … علیه کسی که آن را تصرف غیر قانونی کرده است اقامه دعوی می کند. البته مالک مال باید با داشتن سندی مالکیت خود را ثابت کند در حقیقت مالک واقعی مال غیر منقول باشد. اگر مالک سندی برای اثبات مالکیت خود نداشته باشد و طرف دیگر ادعای مالکیت او را قبول نداشته باشد،
مالک که مدعی است باید به دادگاه مراجعه و دعوای اثبات مالکیت را مطرح کند و از دادگاه حکم قطعی اثبات مالکیت خود را بگیرد بعد از آن می تواند دعوای خلع ید را مطرح کند.
تفاوت دعوای خلع ید و تصرف عدوانی
در دعوای خلع ید رعایت تشریفات دادرسی لازم است و طبق ماده یک قانون اجرای احکام مدنی لازم است ابتدا حکم قطعی صادر و سپس اجراییه ثبت شود. اما در تصرف عدوانی تشریفات دادرسی لازم نیست چون بلافاصله قابل اجرا می باشد. در دعوای خلع ید اشخاص ذی نفع یا وکیل یا قائم مقام یا نماینده قانونی می توانند اقامه دعوا کنند. اما در دعوای تصرف عدوانی طبق ماده ۱۷۰ قانون آیین دادرسی مدنی: مستاجر، مباشر، خادم، کارگر و بطور کلی اشخاصی که ملکی را از طرف دیگری متصرف می باشند می توانند به قائم مقامی مالک برابر مقررات بالا شکایت کنند. خلع ید دعوای مالی است و هزینه دادرسی متفاوت از تصرف عدوانی است چرا که تصرف عدوانی غیر مالی است. همان طور که گفتیم در خلع ید خواهان حتما باید مالک باشد تا بتواند طرح دعوا کند اما در تصرف عدوانی مالک بودن لازم نیست و دعوا از طرف متصرف پذیرفته می شود.
مراحل اقدام دعوای خلع ید
_ثابت کردن مالکیت از طریق در دست داشتن سند مالکیت (در قدم اول شما باید مالکیت خود را احراز و بعد وارد اقامه دعوا شوید)
_تصرف متصرف نباید غیر قانونی و نا مشروع باشد
_ میزان و حدود تصرف خوانده در محدوده ی تصرف مالک مشخص و احراز شود. از طریق تحقیق محلی، جلب نظر کارشناس…
دعوای خلع ید امانی
دعوای خلع ید امانی زمانی مطرح است که در ابتدا قرار دادی بین دو طرف وجود داشته باشد و دوطرف طبق آن قرارداد رابطه ی خود را آغاز نموده و برای آن مدتی تعیین شده باشد
در این مدت تصرف او درست و صحیح می باشد اما زمانی که مدت زمان قرارداد به پایان برسد مالک دیگر الزامی به ادامه ی این قرار داد ندارد و رابطه ی حقوقی طرفین به پایان می رسد
واگر آن شخص به استفاده از آن ادامه دهد مالک میتواند طرح دعوا کند چرا که تصرف او غیر قانونی و نامشروع است و به عنوان غاصب شناخته می شود. بهتر است در چنین دعاوی ملکی از وکیل دادگستری مجرب و آشنا به امور ملکی کمک بگیرید چرا که یاری گرفتن از یک وکیل شما را زودتر به احقاق حق خود می رساند.
