جدایی و طلاق، پایان یک زندگی سخت است. طلاق واژه‌ای چهارحرفی، اما بسیار سنگین است که بار گران آن از همان ابتدا که فرد تصمیم به طلاق می‌گیرد، روی دوش او حس می‌شود. همان طور که در مقالات پیشین نیز به آن اشاره کردیم، طلاق پروسه‌ای است سخت و زمان‌بر که در مسیر آن، فرد خسته و حتی ممکن است ناامید شود.
اما همیشه هم چنین نیست. اگر راه و روش کار را بلد باشید و گام‌به‌گام پیش بروید، این جاده پرپیچ‌وخم و ناهموار برایتان صاف و هموار می‌شود. برای این که در این پرسه پیچیده و چالشی درست قدم بردارید و تصمیمات صحیح بگیرید، نیاز به دانش عمیق در این زمینه دارید. داشتن دانش، مستلزم داشتن تحصیلات عالیه و تجربه در این زمینه است. البته همه این دانش را ندارند.
پس شما هم قبول دارید که باید کار به کاردان سپرد. ما در مؤسسه حقوقی حق ستان برای حل پروندههای طلاق در خدمت شما هستیم و به‌منظور افزایش سطح آگاهی شما، همه چیز در مورد طلاق را در این مقاله بررسی خواهیم کرد.
انواع طلاق
قبل از بررسی مراحل طلاق ابتدا باید با انواع طلاق آشنا شویم؛ چرا که مراحل و هزینه‌های طلاق بسته به نوع طلاق متفاوت است. اگر مقاله قبلی را مطالعه کرده باشید حتماً می‌دانید که از نظر شریعت و قانون طلاق انواع مختلفی دارد، اما به‌طورکلی همه طلاق‌ها در دودسته توافقی و غیر توافقی، دسته‌بندی می‌شوند.
طلاق توافقی: در این نوع طلا، هر دو طرف زوجین با یکدیگر توافق می‌کنند که زندگی مشترک خود را پایان دهند. طلاق توافقی ساده‌ترین و کم‌هزینه‌ترین نوع طلاق است.
طلاق غیر توافقی: در این نوع طلاق، یکی از طرفین زوجین درخواست طلاق خود را تسلیم دادگاه می‌کند، این در شرایطی است که طرف دیگر با آن مخالف است. طلاق غیر توافقی می‌تواند به دو صورت طلاق یک‌طرفه و طلاق خلع انجام شود.
مراحل اجرای طلاق توافقی
هر چند که طلاق توافقی یک روش ساده و راحت برای جدایی از همسر است، اما در این نوع طلاق نیز باید محتاطانه قدم بردارید و کلیه مراحل را به ترتیب انجام دهید.
مراحل انجام طلاق توافقی ازاین‌قرار است:
مشاوره و تصمیم
در اولین مرحله زوجین باید با یک وکیل یا مشاور خانواده مشورت کنند تا از حقوق خود در زمینه طلاق آگاه شوند. وکیل یا مشاور خانواده در مورد مسائل مالی، حضانت فرزندان و سایر مسائل مربوط به طلاق به زوجین کمک کرده و مشاوره می‌دهد تا به توافقی برسند که منفعت هر دو، هم زوج و هم زوجه در آن باشد.
ارائه دادخواست
دادخواست طلاق توافقی باید مورد تأیید زوجین بوده و توسط هر دو طرف زوجین به طور مشترک امضا شود. این دادخواست اطلاعات شخصی و مفاد توافق‌نامه را شامل می‌شوند که عبارت‌اند از:
- نام و نام خانوادگی، شماره ملی، کد پستی، نشانی و تلفن هر یک از زوجین
- تاریخ و محل عقد نکاح (عقدنامه)
- تعداد فرزندان و مشخصات آنها
- توافقات زوجین در مورد مهریه، حضانت فرزندان، نفقه، اجرت‌المثل و تقسیم اموال
- تعیین وقت دادرسی
پس از آن که طلاق توافقی توسط وکیل زوجین ثبت شد، دادگاه خانواده وقت دادرسی را تعیین می‌کند و معمولاً ظرف مدت 15 روز برگزار می‌شود. زمان و تاریخ دقیق این جلسه در ابلاغیه‌ای از سوی دادگاه خانواده به زوجین ابلاغ می‌شود.
حضور در دادگاه
در روز تعیین شده برای دادرسی، زوجین باید در دادگاه خانواده حاضر شوند. در جلسه دادگاه، زوجین توافق‌نامه طلاق خود را به دادگاه ارائه می‌دهند.
تلاش برای سازش
طبق قانون مدنی کشور دادگاه خانواده موظف است قبل از صدور گواهی عدم امکان سازش، تلاش کند تا زوجین را به سازش برای ادامه زندگی مشترک تشویق نماید. در این مرحله، دادگاه خانواده با زوجین صحبت می‌کند و سعی می‌کند تا با ارائه راهکارهای مناسب، مشکلات را حل نماید تا زوجین به زندگی مشترک خود بازگردند.
آزمایش بارداری
طبق قانون مدنی کشور قبل از طلاق چه توافقی و چه غیر توافقی، زن باید آزمایش عدم بارداری خود را به دادگاه ارائه دهد در صورتی که زن باردار باشد، طلاق توافقی تا زمان تولد فرزند به تعویق خواهد افتاد.
صدور گواهی عدم امکان سازش
اگر دادگاه خانواده پس از تلاش برای سازش، به این نتیجه رسید که امکان ادامه زندگی مشترک بین زوجین وجود ندارد، گواهی عدم امکان سازش را صادر می‌کند.
صدور طلاق توافقی
پس از صدور گواهی عدم امکان سازش، زوجین می‌توانند به دفترخانه طلاق مراجعه کنند و طلاق خود را ثبت نمایند.
مراحل اجرای طلاق غیر توافقی
طلاق غیر توافقی پروسه‌ای پیچیده‌تر از طلاق توافقی است؛ زیرا در این طلاق تنها یکی از زوجین تصمیم به جدایی و طرف مقابل به این جدایی رغبتی ندارد. همین موضوع باعث می‌شود تا پروسه زمان بیشتری طول بکشد.
اگر برای انجام طلاق غیر توافقی درست اقدام کنید، ممکن است بتوانید زمان طلاق را به کم‌ترین سطح ممکن برسانید، اما برای این کار لازم است که یک وکیل مشاوره طلاق زبده و باتجربه در کنار شما باشد. مراحل انجام طلاق غیر توافقی عبارت‌اند از:
شکایت طلاق
برای طلاق غیر توافقی اولین مرحله شکایت است. طرفی که تصمیم به جدایی دارد باید دادخواست طلاق خود را به دادگاه خانواده تسلیم کند. دادخواست طلاق باید توسط فردی که تصمیم به طلاق‌گرفتن دارد به طور شخصی و یا توسط وکیل طلاق وی به دادگاه خانواده ارائه داده شود. دادخواست طلاق باید شامل موارد زیر باشد:
- نام و نام خانوادگی، شماره ملی، کد پستی، نشانی و تلفن طرفین
- تاریخ دقیق و محل عقد نکاح (ارائه عقدنامه)
- تعداد فرزندان و مشخصات کامل آنها
- ذکر دقیق دلایل درخواست طلاق
در دادخواست طلاق، طرفی که درخواست طلاق می‌دهد باید دلایل درخواست خود را به طور واضح و با ارائه مستندات، بیان کند. دلایل درخواست طلاق می‌تواند مختلف باشد که برخی از آنها عبارت‌اند از:
- سوءرفتار زوج یا زوجه
- ترک زندگی مشترک توسط زوج یا زوجه
- اعتیاد زوج یا زوجه
- بیماری همسر
- عقیم بودن همسر
- عسروحرج زوجه
تعیین وقت رسیدگی
پس از ارائه و ثبت دادخواست طلاق، دادگاه خانواده وقت رسیدگی به دادخواست شما را تعیین می‌کند. رسیدگی به پرونده دادخواست چه توافقی و چه غیر توافقی، نهایت در مدت 15 روز برگزار خواهد شد.
رسیدگی به پرونده
در جلسه رسیدگی، ادعاهای زوجین توسط دادگاه خانواده بررسی خواهد شد. دادگاه خانواده ممکن است غیر از زوجین از شهود و کارشناسان نیز برای حضور در دادگاه دعوت کند تا در جلسه رسیدگی حاضر شوند و شهادت دهند یا نظر کارشناسی خود را ارائه نمایند.
در جلسه رسیدگی، دادگاه خانواده به اظهارات و مدارک طرفین رسیدگی خواهد کرد و مدارک و مستندات موجود را به‌دقت بررسی می‌کند و تصمیم می‌گیرد که آیا درخواست طلاق قابل‌قبول است یا خیر. اگر دادگاه خانواده درخواست طلاق را قابل‌قبول تشخیص دهد، رأی طلاق را صادر می‌کند.
صدور رأی طلاق
دادگاه خانواده پس از بررسی پرونده و حکم به طلاق، رأی طلاق را صادر می‌کند که شامل موارد زیر است:
- تاریخ و شماره رأی
- مشخصات طرفین
- دلایل صدور رأی
- آثار طلاق
رأی طلاق صادره از دادگاه خانواده باید نهایتاً ظرف مدت 10 روز از تاریخ صدور به طرفین ابلاغ شود.
ثبت رأی طلاق در دفترخانه
در نهایت رأی طلاق صادره از دادگاه خانواده باید توسط زوجین در دفترخانه طلاق ثبت شود. پس از ثبت رأی طلاق، زوجین قانوناً و شرعاً محرمیتی ندارند.
هزینه‌های طلاق چقدر است؟
هزینه‌هایی که برای طلاق پرداخت می‌شوند شامل موارد زیر است:
- حق‌الوکاله وکیل: در فرایند طلاق شما برای نمایندگی حقوقی خود و حضور در دادگاه نیاز به وکیل یا مشاور حقوقی خواهید داشت. هزینه‌های وکیل بر اساس تعداد ساعات کاری وکیل و هزینه‌هایی مثل کمیسیون‌ها برای مشاوره و نظارت بر روند پرونده شما تعیین می‌شود. هزینه‌های وکیل می‌تواند متغیر باشد و بسته به پیچیدگی و دشواری پرونده شما تغییر کند.
- هزینه ثبت دادخواست: این هزینه را قانون مشخص می‌کند و بسته به زمان متفاوت است.
- هزینه دادرسی: هزینه دادرسی طلاق غیر توافقی برای زن و مرد متفاوت است. در صورتی که زن درخواست طلاق دهد، هزینه دادرسی بین 40 هزار تومان تا 180 هزار تومان است، اما اگر مرد تقاضای طلاق دهد، هزینه دادرسی بین 180 هزار تومان تا 360 هزار تومان خواهد بود.
- هزینه صدور گواهی عدم امکان سازش: در صورت عدم سازش زوجین، گواهی عدم سازش باید به دادگاه ارائه شود. هزینه صدور گواهی عدم امکان سازش در سال 1402، برای هر یک از طرف طلاق، 150 هزار تومان است.
- هزینه ثبت طلاق در دفترخانه: زمانی که حکم طلاق از سوی دادگاه صادر شد برای ثبت آن باید به دفترخانه رسمی رفته و طلاق خود را ثبت کنید. هزینه ثبت طلاق بین طرفین تقسیم می‌شود و هر یک باید 850 هزار تومان است. البته این نرخ مربوط به نیمه اول سال 1402 است.
در طلاق توافقی، هزینه‌های طلاق موارد زیر را شامل می‌شود:
- هزینه ثبت دادخواست: هزینه ثبت دادخواست طلاق توافقی در سال 1402، برای هر طرف طلاق، 200 هزار تومان است.
- هزینه صدور گواهی عدم امکان سازش: هزینه صدور گواهی عدم امکان سازش در سال 1402، برای هر یک از زوجین، 150 هزار تومان است.
- هزینه ثبت طلاق توافقی در دفترخانه: برای هر یک از زوجین برابر با 850 هزار تومان محاسبه شده است.
نکات مهم
- دقت داشته باشید که هزینه‌های طلاق با توجه به نوع طلاق و شرایط زوجین متفاوت است.
- زوجین می‌توانند برای کاهش هزینه‌های طلاق از خدمات مشاوره حقوقی استفاده نمایند.
حقوق زن و مرد در طلاق چیست؟
طبق قوانین مدنی جمهوری اسلامی ایران، حقوق زن و مرد در طلاق در دو دسته حقوق مادی و حقوق غیر مادی (معنوی) دسته‌بندی می‌شوند.
حقوق مادی
مهریه: مهریه مالی است که مرد در هنگام عقد ازدواج به زن می‌دهد. مهریه عندالمطالبه است پس زن هر زمان که بخواهد می‌تواند آن را مطالبه کند. در برخی موارد نیز مکن است مهریه، عندالاستطاعه باشد، یعنی مرد باید تا حد توان خود مهریه را بپردازد.
نفقه: نفقه شامل هزینه‌های زندگی زن و فرزندان است. پرداخت نفقه بر عهده مرد است پس زن می‌تواند در صورت عدم پرداخت نفقه از مرد شکایت کند.
اجرت‌المثل: اجرت‌المثل شامل هزینه‌هایی است که زن در طول زندگی مشترک برای خانواده انجام داده است و مواردی مثل شیردادن به فرزندان و انجام کارهای منزل را شامل می‌شود. اجرت‌المثل بر عهده مرد است و زن می‌تواند در صورت عدم پرداخت آن از مرد شکایت کند.
حقوق غیرمادی
حق طلاق: در قانون مدنی ایران و همچنین طبق قوانین شرعی و اسلامی، حق طلاق با مرد است و مرد می‌تواند بدون دلیل موجه، زن را طلاق دهد. البته زن نیز می‌تواند با وجود یکی از شرایط زیر از دادگاه تقاضای طلاق نماید:
- عسروحرج
- عدم پرداخت نفقه
- اعتیاد مرد
- مریضی مرد
- ازدواج مجدد مرد بدون اجازه زن
حق رجوع: مردی که زن خود را طلاق داده است، می‌تواند تا عده زن (سه ماه یا سه دوره قاعدگی) به او رجوع کند. یعنی دوباره زن خود را به همسری اختیار کند.
حضانت فرزندان: حضانت فرزندان تا هفت‌سالگی بر عهده مادر است. از هفت‌سالگی تا بلوغ، حضانت فرزندان با توافق والدین یا بر اساس حکم دادگاه به یکی از والدین داده می‌شود. پس از بلوغ، فرزندان می‌توانند خودشان تصمیم بگیرند که دوست دارند با کدام یک از والدین زندگی کنند.
حق ملاقات با فرزندان: پدر و مادر هر دو حق دارند با فرزندان خود ملاقات کنند. در صورت اختلاف بین والدین در مورد ملاقات با فرزندان، دادگاه برای آنها تصمیم‌گیری خواهد کرد.
با حق ستان درست و مطمئن گام بردار…
طلاق یک پروسه پیچیده و دشوار است که می‌تواند تأثیر زیادی بر زندگی زوجین و به‌خصوص فرزندان آنها داشته باشد؛ بنابراین، لازم است که زوجین قبل از اقدام به جدایی، تمام جوانب این موضوع را به‌دقت بررسی نمایند و با کمک یک وکیل پایه یک دادگستری یا مشاور حقوقی، تصمیمات درستی اتخاذ کنند.
در این مقاله به بررسی مراحل و هزینه‌های طلاق، حقوق زن و مرد در طلاق و نکات مهم در مورد طلاق پرداختیم. امیدواریم این اطلاعات برای شما مفید باشد و البته هرگز به آنها احتیاج نداشته باشید.
توجه داشته باشید که طلاق‌گرفتن پایان زندگی مشترک نیست؛ بلکه آغاز یک زندگی جدید است. زوجین باید با همدلی و همکاری، بهترین تصمیمات را گرفته و راهکاری مناسب را برای آینده فرزندان خود پیدا کنند.
ما در حق ستان با ارائه مشاوره‌های قبل و بعد از طلاق شما را در این مسیر سخت همراهی می‌کنیم و دانش و تجربیات چندین ساله خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت.
